TỘI ĐẦU CƠ VÀ CÁC MỨC XỬ PHẠT

Đầu cơ là việc mua, bán, nắm giữ, bán khống các loại tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, tiền tệ, bất động sản, chứng khoán phái sinh nhằm thu lợi từ sự biến động giá mạnh của các loại tài sản trên.

Đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, làm biến động giá cả khiến cho hoạt động của thị trường căng thẳng, gây khó khăn cho việc điều tiết thị trường của Nhà nước. Từ đó sẽ đem đến rủi ro cho các nhà đầu tư, gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

Ngoài xử phạt hành chính, pháp luật hình sự quy định về hành vi này tại Điều 196 Bộ luật Hình sự 2015. Điều luật cho thấy, khi người nào thu lợi bất chính từ việc lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình hình khó khăn về kinh tế để vơ vét, mua gom hàng hóa thuộc danh mục mặt hàng bình ổn giá với số lượng lớn thì có thể bị xử lý hình sự về Tội đầu cơ.

1.Cấu thành tội phạm của Tội Đầu cơ

Điều 196 Bộ luật Hình sự 2015 quy định các yếu tố cấu thành tội đầu cơ:

– Mặt khách quan

+ Trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình hình khó khăn về kinh tế, các đối tượng có hành vi lợi dụng nhu cầu của người dân với sự khan hiếm cung ứng hàng hóa cho thị trường không đủ hoặc tạo ra sự khan hiếm một cách giả tạo để vơ vét mua hàng hóa với số lượng lớn nhằm bán lại để thu lợi bất chính

+ Trong đó việc vơ vét mua gom hàng hóa có thể được hiểu là hành vi mua hàng hóa để dự trữ với mục đích khi nguồn hàng cung cấp cho thị trường bị thiếu thì họ sẽ đẩy giá lên cao để bán thu lợi bất chính

+ Số lượng hàng hóa phải là số lượng hàng hóa có số lượng lớn ( theo quy định của cơ quan có thẩm quyền). Số lượng không lớn thì không đủ yếu tố cấu thành tội đầu cơ. Bởi vì việc có bán lại hàng hóa hay không, có thu lợi hay không thì chưa phải là dấu hiệu cấu thành bắt buộc.

+ Dấu hiệu cấu thành cơ bản là gây hậu quả nghiêm trọng. Việc vơ vét mua gom hàng hóa bán lại nhằm thu lợi bất chính như nêu trên mà không gây hậu quả nghiêm trọng thì cũng không đủ cơ sở để truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trong đó, việc gây hậu quả nghiêm trọng có thể hiểu là làm rối loạn thị trường, dựa vô tình trạng dịch bệnh, tình trạng kinh tế khó khăn gây hoang mang lo sợ trong một bộ phận nhân dân, đẩy giá cả tăng vọt dẫn đến Nhà nước không kiểm soát được, làm ảnh hưởng đến uy tín của Nhà nước,..

+ Khách thể của tội đầu cơ: Trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình hình khó khăn về kinh tế, hành vi đầu cơ xâm phạm đến hoạt động quản lý thị trường và các chính sách kinh tế – xã hội của Nhà nước.

-Mặt chủ quan của tội đầu cơ:

+Người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội này với lỗi là lỗi cố ý.

+Dấu hiệu cấu thành cơ bản là mục đích nhằm bán lại thu lợi bất chính. Nếu việc mua vét hàng hóa không có mục đích bán lại thu lợi bất chính như mua vét để cứu trợ, để tặng cho các tổ chức cá nhân với mục đích từ thiện thì không cấu thành tội này.

-Chủ thể của tội đầu cơ: Chủ thể là bất kỳ chủ thể, pháp nhân nào có năng lực trách nhiệm hình sự.

2.Xử lý đối với tội đầu cơ

2.1. Mức phạt hành chính đối với hành vi đầu cơ hàng hóa

Điều 31 Nghị định 98/2020/NĐ – CP ngày 26/08/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định mức xử phạt vi phạm hành chính với hành vi đầu cơ hàng hóa bao gồm:

– Phạt tiền từ 05 – 10 triệu đồng đối với hành vi đầu cơ hàng hóa thuộc một trong các trường hợp dưới đây, có giá trị từ 50 – dưới 100 triệu đồng nhằm bán lại thu lợi bất chính:

+ Hàng hóa thuộc danh mục bình ổn giá hoặc danh mục nhà nước định giá;

+ Khi thị trường có biến động về cung cầu, giá cả hàng hóa do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, chiến tranh hoặc diễn biến bất thường khác.

– Phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng đối với hành vi đầu cơ hàng hóa có giá trị từ 100- dưới 200 triệu đồng.

– Phạt tiền từ 20 – 50 triệu đồng đối với hành vi đồng đối với hành vi đầu cơ hàng hóa có giá trị từ 200 – dưới 500 triệu đồng.

– Phạt tiền từ 50 – 80 trịêu đồng đối với hành vi đối với hành vi đầu cơ hàng hóa có giá trị từ 500 triệu đồng- dưới 01 tỷ đồng.

– Phạt tiền từ 80 – 100 triệu đồng đối với hành vi đầu cơ hàng hóa có giá trị từ 01 tỷ đồng trở lên.

-Ngoài ra còn có hình thức xử  phạt bổ sung gồm:

+Tịch thu tang vật đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều 31 – Nghị định 98/2020/NĐ-CP.

+Tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, giấy phép kinh doanh, chứng chỉ hành nghề từ 06 tháng đến 12 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều 31 – Nghị định 98/2020/NĐ –CP trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm;

+Đình chỉ hoạt động kinh doanh hàng hóa vi phạm từ 06 tháng đến 12 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều 31 – Nghị định 98/2020/NĐ –CP trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm.

2.2. Mức hình phạt đối với tội đầu cơ

-Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm đối với người nào lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình hình khó khăn về kinh tế mua vét hàng hóa thuộc danh mục mặt hàng bình ổn giá hoặc thuộc danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính thuộc một trong các trường hợp sau đây:

+ Hàng hóa trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng;

+ Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

-Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

+ Có tổ chức;

+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

+ Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

+ Hàng hóa trị giá từ 1.500.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng;

+ Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

+ Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

-Phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 07 năm đến 15 năm đối với các trường hợp gồm:

+ Hàng hóa trị giá 3.000.000.000 đồng trở lên;

+ Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên;

+ Tái phạm nguy hiểm.

-Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

2.3. Pháp nhân thương mại cũng bị xử phạt tội Đầu cơ:

-Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng nếu phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 196 Bộ luật Hình sự 2015.

-Phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 4.000.000.000 đồng nếu phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 196 Bộ luật Hình sự 2015.

-Phạt tiền từ 4.000.000.000 đồng đến 9.000.000.000 đồng nếu phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều 196 luật Hình sự 2015

– Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

Để hiểu thêm vấn đề này, vui lòng liên hệ đến số hotline 0988873883 của Luật STC để được luật sư tư vấn miễn phí.

Công ty Luật TNHH STC

Văn phòng tại Hà Nội: Tầng 5, Tòa nhà AC, Ngõ 78, Phố Duy Tân, Phường Dịch Vọng Hậu, Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội.

Hotline: 0988873883

Email: stclawfirm.vn@gmail.com

Website: https://stclawfirm.com/

Văn phòng tại Thành phố Hồ Chí Minh: Landmark 81, Vinhomes Central Park, số 208 Nguyễn Hữu Cảnh và số 720A Điện Biên Phủ, phường 22, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh.