Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng
Bồi thường thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng sẽ phát sinh khi người thực hiện hành vi gây thiệt hại bị xác định có lỗi. Bộ luật dân sự 2015 quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường và mức bồi thường như sau:
- Căn cứ phát sinh theo quy định của pháp luật dân sự.
Điều 584 Bộ luật dân sự 2015, căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại gồm:
– Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.
– Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.
– Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh theo quy định tại khoản 2 Điều này.
Căn cứ quy định trên, khi một người gây thiệt hại vượt quá giới hạn của phòng vệ chính đáng, ngoài việc phải chịu trách nhiệm hình sự còn phải thực hiện nghĩa vụ bồi thường đối với thiệt hại thực tế do họ gây ra và bị xác định vượt quá mức cần thiết. Vì hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ bị xác định có lỗi, vi phạm pháp luật do đó phát sinh nghĩa vụ bồi thường dân sự.
- Người phải thực hiện bồi thường.
Căn cứ Điều 594 Bộ luật dân sự 2015, người phải bồi thường trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là “Người gây thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải bồi thường cho người bị thiệt hại.”
Như vậy, mặc dù hành vi phòng vệ là hợp pháp, được pháp luật cho phép. Tuy nhiên, do hành vi phòng vệ vượt quá mức cho phép, vượt quá mức thiệt hại ban đầu, do đó người bị xác định thực hiện hành vi phòng vệ vượt quá giới hạn của phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm và thực hiện nghĩa vụ bồi thường cho người bị thiệt hại thực tế do hành vi chống trả, vượt quá giới hạn gây ra.
Mức bồi thường theo quy định của Bộ luật dân sự 2015.
Khoản 1 điều 585 của luật quy định:
Theo quy định của bộ luật, thiệt hại thực tế phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Việc bồi thường có thể trên cơ sở hòa giải, thỏa thuận của các bên về mức bồi thường, phương thức, cách thức thực hiện bồi thường bằng tiền hoặc hiện vật hay thực hiện một công việc nhất định. Việc bồi thường có thể một lần hoặc nhiều lần.. nhưng phải trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản sau:
+ Nguyên tắc thứ nhất đó là người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình.
+ Nguyên tắc thứ hai đó là khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế thì bên bị thiệt hại hoặc bên gây thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường.
+ Nguyên tắc thứ ba đó là khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra.
+ Nguyên tắc thứ tư đó là về bên có quyền, lợi ích bị xâm phạm không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại cho chính mình.
Về mức bồi thường, pháp luật dân sự quy định:
Bồi thường thiệt hại về sức khỏe theo quy định tại Điều 590 Bộ luật dân sự 2015. Mức bồi thường do các bên tự thỏa thuận và được pháp luật cho phép. Trường hợp không thỏa thuận được, mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không vượt quá 50 lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định. Trường hợp có thiệt hại về tính mạng bị xâm phạm, người gây thiệt hại sẽ phải bồi thường theo quy định tại Điều 590 Bộ luật dân sự 2015. Cụ thể mức bồi thường tổn thất về tinh thần tối đa không quá 100 lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định; đối với trường hợp sức khỏe bị xâm phạm thì mức bồi thường tổn thất về tinh thần tối đa không quá 50 lần mức lương cơ sở cùng với các khoản bồi thường về chi phí phát sinh thực tế như chi phí mai tang, chi phí cấp cứu…
Để tìm hiểu rõ hơn về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Luật STC mời bạn đọc liên hệ trực tiếp với chúng tôi theo số Hotline 0988873883 để luật sư STC tư vấn trực tiếp.