Trong những năm gần đây, tội phạm về tình dục luôn là vấn đề được rất nhiều người quan tâm nhưng có nhiều người chưa thật sự hiểu rõ về loại tội này. Bài viết dưới đây làm rõ về tội dâm ô đôi với người dưới 16 tuổi để cho người đọc hiểu rõ hơn về loại tội này, đặc biệt là trẻ em để có cách phòng tránh.

1. Dâm ô là gì?

Trước đây, pháp luật chưa giải thích rõ cụ thể về hành vi dâm ô. Tuy nhiên sau vụ việc một cựu phó viện trưởng Viện kiểm sát nhân TP Đà Nẵng có hành vi dâm ô trong thang máy với một bé gái xảy ra năm 2019 tại Đà Nẵng được lan truyền trên mạng, cùng với những vướng mắc trong quá trình giải quyết vụ việc, Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP ngày 01 tháng 10 năm 2019 đã giải thích tại khoản 3 Điều 3 về hành vi dâm ô như sau:

“3. Dâm ô quy định tại khoản 1 Điều 146 của Bộ luật Hình sự là hành vi của những người cùng giới tính hoặc khác giới tính tiếp xúc về thể chất trực tiếp hoặc gián tiếp qua lớp quần áo vào bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm, bộ phận khác trên cơ thể của người dưới 16 tuổi có tính chất tình dục nhưng không nhằm quan hệ tình dục, gồm một trong các hành vi sau đây:

a) Dùng bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm tiếp xúc (ví dụ: đụng chạm, cọ xát, chà xát…) với bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm, bộ phận khác của người dưới 16 tuổi;

b) Dùng bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: tay, chân, miệng, lưỡi…) tiếp xúc (ví dụ: vuốt ve, sờ, bóp, cấu véo, hôn, liếm…) với bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm của người dưới 16 tuổi;

c) Dùng dụng cụ tình dục tiếp xúc (ví dụ: đụng chạm, cọ xát, chà xát…) với bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm của người dưới 16 tuổi;

d) Dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi dùng bộ phận khác trên cơ thể của họ tiếp xúc (ví dụ: vuốt ve, sờ, bóp, cấu véo, hôn, liếm…) với bộ phận nhạy cảm của người phạm tội hoặc của người khác;

đ) Các hành vi khác có tính chất tình dục nhưng không nhằm quan hệ tình dục (ví dụ: hôn vào miệng, cổ, tai, gáy… của người dưới 16 tuổi)”.

2. Quy định của Bộ luật hình sự về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi

Điều 146 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 (gọi tắt là BLHS) quy định về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi như sau:

“Điều 146. Tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi

1. Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà có hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi không nhằm mục đích giao cấu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Phạm tội có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Đối với 02 người trở lên;

d) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

đ) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

e) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:

a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

b) Làm nạn nhân tự sát.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm”.

3. Phân tích các yếu tố cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Tội phạm xâm phạm đến quyền được tôn trọng danh dự, nhân phẩm và cụ thể ở đây là quyền được phát triển bình thường về tình dục của người dưới 16 tuổi. Để xâm phạm đến khách thể này, đòi hỏi tội phạm phải tác động vào người dưới 16 tuổi.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Người phạm tội thực hiện một trong những hành vi như đã phân tích ở mục 1 trên mà không nhằm mục đích giao cấu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác.

Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP cũng đã quy định hành vi quan hệ tình dục khác, từ đó làm cơ sở để phân biệt hành vi dâm ô và hành vi quan hệ tình dục khác. Theo đó hành vi quan hệ tình dục khác được hiểu là: “hành vi của những người cùng giới tính hay khác giới tính sử dụng bộ phận sinh dục nam, bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi…), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, miệng, hậu môn của người khác với bất kỳ mức độ xâm nhập nào, bao gồm một trong các hành vi sau đây:

a) Đưa bộ phận sinh dục nam xâm nhập vào miệng, hậu môn của người khác;

b) Dùng bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi…), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, hậu môn của người khác.”

Hậu quả không phải là dấu hiệu định tội của tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi. Giống như các tội phạm về tình dục khác, dấu hiệu hậu quả của tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi không được quy định là dấu hiệu bắt buộc để định tội danh mà được quy định là dấu hiệu định khung tăng nặng hoặc tình tiết để đánh giá tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Về mặt chủ quan, tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi đòi hỏi hai dấu hiệu là lỗi cố ý và mục đích nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục hoặc kích thích, khơi gợi nhu cầu tình dục của người dưới 16 tuổi.

Lỗi của người phạm tội dâm ô đối với trẻ em là lỗi cố ý. Trong trường hợp phạm tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi đòi hỏi người phạm tội phải nhận thức được hành vi của mình là hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi, tức là nhận thức được hành vi của mình thực hiện các hành vi tình dục với người dưới 16 tuổi nhưng không phải là hành vi giao cấu.

Mục đích của người thực hiện hành vi dâm ô đối với trẻ em là nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục của mình hoặc kích thích, khêu gợi nhu cầu tình dục của chính mình hoặc của trẻ em. Trong trường hợp, người thực hiện hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi mà có mục đích khác thì họ có thể không bị truy cứu TNHS về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi mà có thể bị truy cứu TNHS về một tội khác. 

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi là chủ thể đặc biệt. Theo đó chủ thể của tội phạm phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên có đủ năng lực trách nhiệm hình sự.