PHONG TỎA TÀI KHOẢN TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ
Phong tỏa tài khoản là một biện pháp cường chế trong một số vụ án hình sự. Các tội phạm bị áp dụng và thủ tục thực hiện quy định tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015.
- Các trường hợp bị áp dụng
Theo khoản 1, Điều 129 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, biện pháp phong tỏa tài khoản chỉ áp dụng đối với người bị buộc tội về tội mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tiền, bị tịch thu tài sản hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại khi có căn cứ xác định người đó có tài khoản tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.
Ngoài ra, thủ tục phong tỏa tài khoản cũng được áp dụng đối với tài khoản của người khác nếu có căn cứ cho rằng số tiền trong tài khoản đó liên quan đến hành vi phạm tội của người bị buộc tội.
Như vậy biện pháp này không chỉ áp dụng đối với người bị buộc tội mà còn với cá nhân, tổ chức có liên quan nếu có đủ căn cứ xác định số tiền trong tài khoản của họ có liên quan hành vi phạm tội.
- Người có quyền ra lệnh.
Khoản 2, Điều 129 quy định chỉ những người này mới có quyền ra lệnh:
-Những người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều 113 của Bộ luật này gồm:
a) Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp. Trường hợp này, lệnh bắt phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành;
b) Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự các cấp;
c) Chánh án, Phó Chánh án Tòa án nhân dân và Chánh án, Phó Chánh án Tòa án quân sự các cấp; Hội đồng xét xử.
Lưu ý: Lệnh phong tỏa của những người được quy định tại điểm a này phải được thông báo ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp trước khi thi hành.
-Thẩm phán chủ tọa phiên tòa cũng có quyền ra lệnh.
- Phạm vi và thủ tục phong tỏa
Theo quy định, chỉ được phong tỏa số tiền trong tài khoản tương ứng với mức có thể bị phạt tiền, bị tịch thu tài sản hoặc bồi thường thiệt hại. Người được giao thực hiện lệnh phong tỏa, quản lý tài khoản bị phong tỏa mà giải tỏa việc phong tỏa tài khoản thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự.
Như vậy, nếu số tiền trong tài khoản nhiều hơn số tiền cần phong tỏa thì người được giao nhiệm vụ thực hiện không được phép phong tỏa toàn bộ số tiền đó.
Về thủ tục thực hiện, theo khoản 4, Điều 129 quy định: Khi tiến hành, cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền phải giao quyết định phong tỏa cho tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản của người bị buộc tội hoặc tài khoản của người khác có liên quan đến hành vi phạm tội của người bị buộc tội. Việc giao, nhận lệnh phong tỏa tài khoản phải được lập thành biên bản theo quy định tại Điều 178 của Bộ luật này.
Ngay sau khi nhận được lệnh phong tỏa, tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản bị lệnh phong tỏa phải thực hiện ngay và lập biên bản về việc này.
Biên bản phải được lập thành năm bản, trong đó một bản được giao ngay cho người bị buộc tội, một bản giao cho người khác có liên quan đến người bị buộc tội, một bản gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp, một bản đưa vào hồ sơ vụ án, một bản lưu tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.
